አáˆáŠ• አáˆáŠ• የወገብ ህመሠአጋጥሟቸዠየህáŠáˆáŠ“ ተቋማትን የሚጎበኙ ወጣቶች እየተበራከቱ áŠá‹á¢ በተለዠበማደጠላዠባሉ አገራት ለወገብ ህመሠየሚጋለጡ ወጣቶች á‰áŒ¥áˆáˆ ከጊዜ ወደ ጊዜ እየጨመረ መáˆáŒ£á‰±áŠ• ጥናቶች ያመለáŠá‰³áˆ‰á¢ ለመሆኑ ለዚህ መንስዔዠáˆáŠ•á‹µáŠ• áŠá‹? መáትሔá‹áˆµ?
በዚህ ላዠበá“ራጎን የáŠá‹šá‹®á‰´áˆ«á’ና ስá“áˆá‰µ ህáŠáˆáŠ“ ስá”ሻሊቲ áˆá‹© áŠáˆŠáŠ’ኮች á‹áˆµáŒ¥ ሥራ አስኪያጅ እና ሜዲካሠዳሬáŠá‰°áˆ ከሆኑት ዶ/ሠቴዎድሮስ ወ/ገብáˆáŠ¤áˆ ጋሠቆá‹á‰³ አድáˆáŒˆáŠ“áˆá¢
ዶ/ሠቴዎድሮስ ሦስቱንሠድáŒáˆªá‹«á‰¸á‹áŠ• የተከታተሉት በአሜሪካ ሲሆን በáŠá‹šá‹®á‰´áˆ«á’ በተለዠበስá–áˆá‰µ ህáŠáˆáŠ“ እና ኦáˆá‰¶á”ዲáŠáˆµ ህáŠáˆáŠ“ ዶáŠá‰µáˆ¬á‰³á‰¸á‹áŠ• አáŒáŠá‰°á‹‹áˆá¢
በሙያቸዠበአሜሪካ ለ10 ዓመታት የሰሩ ሲሆን በኢትዮጵያ á‹°áŒáˆž ላለá‰á‰µ 12 ዓመታት እያገለገሉ á‹áŒˆáŠ›áˆ‰á¢
ከዚህሠበተጨማሪ በአዲስ አበባ ዩኒቨáˆáˆ²á‰² ህáŠáˆáŠ“ ትáˆáˆ…áˆá‰µ ቤት á‹áˆµáŒ¥ ረዳት á•áˆ®áŒáˆ°áˆ ናቸá‹á¢ በጥá‰áˆ አንበሳ ህáŠáˆáŠ“ ትáˆáˆ…áˆá‰µ ቤት በáŠá‹šá‹®á‰´áˆ«á’ ዶáŠá‰µáˆ¬á‰µ á•áˆ®áŒáˆ«áˆ በመáˆáˆ…áˆáŠá‰µ ሠáˆá‰°á‹‹áˆá¢
ብዙá‹áŠ• ጊዜ ወጣቶች ለወገብ ህመሠያጋለጣቸá‹áŠ• መንስዔ በá‹áˆ አያá‹á‰á‰µáˆá¢ እንዲሠበደáˆáŠ“ዠድንገት አመመአሲሉ áŠá‹ የሚሰማá‹á¢ ለመሆኑ የወገብ ህመሠመንስዔዎች áˆáŠ•á‹µáŠ• ናቸá‹?
የሰá‹áŠá‰µ ማጎáˆáˆ˜áˆ» እንቅስቃሴዎችᣠየáˆáŠ•áŒ«áˆ›á‰¸á‹ ጫማዎች ᣠየáˆáŠ•á‰°áŠ›á‰ ት áራሽ ᣠየáŒá‰¥áˆ¨ ሥጋ áŒáŠ•áŠ™áŠá‰µ የሚáˆá€áˆá‰ ት መንገድ ( Sex position) . . . ለወገብ ህመሠá‹á‹³áˆáŒ‰ á‹áˆ†áŠ•?
ወደዚህ á‹áˆá‹áˆ ከማለá‹á‰½áŠ• በáŠá‰µ ስለወገብ እና የወገብ ህመሠáˆáŠ•áŠá‰µ እናንሳá¢
ወገብ ቀበቷችን ወá‹áˆ መቀáŠá‰³á‰½áŠ• የሚያáˆáበት የሰá‹áŠá‰³á‰½áŠ• áŠáሠሲሆን በዚህ ላዠየሚከሰት ህመሠየወገብ ህመሠá‹á‰£áˆ‹áˆá¢
የወገብ ህመሠጽንሰ ሃሳቡ ሰáŠáŠ“ ጥáˆá‰… ቢሆንሠበቀላሠአገላለጽ በወገብ አካባቢ በሚገኙ ጡንቻዎች ᣠየáŠáˆá‰ ሥሮችᣠየአከáˆáŠ«áˆª አጥንቶችᣠየጎን አጥንቶች እና ጅማቶች ላዠየሚደáˆáˆµ ጉዳት áŠá‹á¢ á‹áˆ… ጉዳት ጊዜያዊ ወá‹áˆ ዘለቄታዊ ሊሆን á‹á‰½áˆ‹áˆá¢
የወገብ ህመሠዓá‹áŠá‰¶á‰½ እንደ መንስዔያቸዠá‹áˆˆá‹«á‹«áˆ‰á¢ ዋና ዋናዎቹ áŒáŠ• እáŠá‹šáˆ… ናቸá‹á¦
ከመጨረሻዠáŠáŒ¥á‰¥ እንጀáˆáˆá¢
የሰá‹áŠá‰µ በሽታ ተዋጊ ሂደት በመዛበት የሚከሰተዠየወገብ ህመሠየሚያጋጥመዠሰá‹áŠá‰µ በሽታን የሚከላከáˆá‰ ት ሂደት ሌሎች የሰá‹áŠá‰µ አካላትን ሲያጠቃ áŠá‹á¢ በእንáŒáˆŠá‹áŠ› አጠራሩ Ankylosing spondylitis á‹á‰£áˆ‹áˆá¢
የሰá‹áŠá‰µ የá‹áˆµáŒ¥ á‰áˆµáˆˆá‰µáŠ• በመáጠሠዘለጠላለ ጊዜ የሚቆዠህመሠáŠá‹á¢
የዚህ ህመሠáˆáŠáŠ•á‹«á‰± áˆáŠ• እንደሆአበá‹áˆ አá‹á‰³á‹ˆá‰…áˆá¢ በተለዠበመገጣጠሚያዎች እና በአከáˆáŠ«áˆª አጥንቶች መጋጠሚያ መካከሠá‰áˆµáˆˆá‰µáŠ• ያስከትላáˆá¢
ህመሙ እየጨመረ ሲሄድሠየአከáˆáŠ«áˆª አጥንቶች እንዲንቀሳቀሱ እንደ ሃዲድ የሚያገለáŒáˆˆá‹ የሰá‹áŠá‰µ áŠáሠላዠአጥንቶቹ መንቀሳቀሳቸá‹áŠ• ትተዠእáˆáˆµ በእáˆáˆ³á‰¸á‹ እንዲጣበበያደáˆáŒ‹áˆá¢ በዚህ áˆáŠáŠ•á‹«á‰µ አጥንቶቹ መንቀሳቀሳቸዠቀáˆá‰¶ አንድ አካሠá‹áˆ†áŠ“ሉá¢
በዚህ ህመሠየተጠቃ ሰዠማጎንበስᣠወደ ኋላ አሊያሠወደ ጎን መንቀሳቀስ አá‹á‰½áˆáˆá¢
የሌሎቹ የወገብ ህመሠዓá‹áŠá‰¶á‰½ መንስዔዎችስ?
ለወገብ ህመሠየሚዳáˆáŒ‰áŠ• መንስዔዎች በáˆáŠ«á‰³ ቢሆኑሠዶ/ሠቴዎድሮስ በ21 ዓመት የህáŠáˆáŠ“ áˆáˆá‹³á‰¸á‹ የተመለከቷቸá‹áŠ•áŠ“ ዋና ዋና á‹«áˆá‰¸á‹áŠ• መንስዔዎች ያስረዳሉá¢
ከባድ áŠáŒˆáˆ ማንሳትᡠማንኛá‹áˆ ሰዠበዕለት ተዕለት áŠáŠ•á‹áŠ‘ ጥንቃቄ ካላደረገ ወገቡን ሊታመሠá‹á‰½áˆ‹áˆá¢ በባáˆá‹² á‹áˆƒ ቀድቶ áŽá‰… ላዠመá‹áˆ°á‹µá£ áŠá‰¥á‹°á‰µ ያላቸá‹áŠ• ሰዎች ከአáˆáŒ‹ ማንሳት እንዲáˆáˆ ማንኛá‹áŠ•áˆ ከአቅሠበላዠየሆአáŠá‰¥á‹°á‰µáŠ• ማንሳት ለወገብ ህመሠሊዳáˆáŒ á‹á‰½áˆ‹áˆá¢
ከáˆáŠ በላዠየሆአየሰá‹áŠá‰µ áŠá‰¥á‹°á‰µ መኖáˆá¡ በተለዠበአንድ ጊዜ የሚጨáˆáˆ የሰá‹áŠá‰µ áŠá‰¥á‹°á‰µ የወገብ ህመሠእንደሚያስከትሠዶ/ሠቴዎድሮስ á‹áŠ“ገራሉᢠ"በኮቪድ ወረáˆáˆ½áŠ ወቅት አካላዊ እንቅስቃሴ የሌለዠሥራ በመዘá‹á‰°áˆ© በዚህ ሳቢያ የሚከሰት ህመሠተበራáŠá‰¶ áŠá‰ áˆ" á‹áˆ‹áˆ‰á¢
ረዘሠላለ ጊዜ ቆሞᣠተቀáˆáŒ¦ ወá‹áˆ ቆሞ ጎንበስ ብሎ መስራትᡠረዘሠላለ ጊዜ ቆመá‹á£ ተቀáˆáŒ ዠአáˆá‹«áˆ ቆመዠከአንገታቸዠተጎንብሰዠበሚሰሩ ሙያዎች ላዠየተሰማሩ ሰዎች ለወገብ ህመሠየመጋለጣቸዠዕድሠሰአáŠá‹á¢
ዶ/ሠቴዎድሮስ አንድ ሰዠቆሞ ከአንገቱ ጎንበስ ብሎ በሚሰራበት ጊዜ በáˆáˆˆá‰µ አከáˆáŠ«áˆª አጥንቶች መካከሠወደ 270 ኪሎ áŒáˆ«áˆ áŒáŠá‰µ እንዳለዠጥናቶችን ያጣቅሳሉᢠá‹áˆ…ን በየቀኑ ማድረጠደáŒáˆž ከጊዜ በኋላ የከዠጉዳት ያስከትላáˆá¢ ብዙ ጊዜ የቀዶ ህáŠáˆáŠ“ áˆáŠªáˆžá‰½ በዚህ ሳቢያ ለሚከሰት የወገብ ህመሠሲጋለጡ á‹áˆµá‰°á‹‹áˆ‹áˆá¢
ብዙ መንገጫገጠያላቸዠየኮንስትራáŠáˆ½áŠ• መሣሪያዎችን ማሽከáˆáŠ¨áˆá¡ ብዙ ንá‹áˆ¨á‰µ ያላቸዠየኮንስትራáŠáˆ½áŠ• መሣሪያዎችን ማሽከáˆáŠ¨áˆ ወá‹áˆ áˆá‰¹ ባáˆáˆ†áŠ‘ መንገዶች ላዠመኪና ማሽከáˆáŠ¨áˆ ከጊዜ በኋላ የወገብ ህመሠያስከትላáˆá¢
የá‹áˆ‹á‹ እና የሩጫ እንቅስቃሴዎችᡠበተለዠከáˆáŠ በላዠየሰá‹áŠá‰µ áŠá‰¥á‹°á‰µ ያላቸዠሰዎች ሩጫ ወá‹áˆ የመá‹áˆˆáˆ እንቅስቃሴ የሚያዘወትሩ ከሆአወገባቸዠሊጎዳ á‹á‰½áˆ‹áˆá¢
እንደ አስá“áˆá‰µ ያለ ጠንካራ የሆአቦታ ላዠየሚሮጡ ሰዎችሠመሬቱ ላዠእáŒáˆ«á‰¸á‹áŠ• በጣሉ á‰áŒ¥áˆ መሬትሠበአጸá‹á‹ ስለሚመታቸዠለጉዳት ሊዳáˆáŒ‹á‰¸á‹ á‹á‰½áˆ‹áˆá¢ ከዚህሠበተጨማሪ ወጣ ገባ የሆአመሬት ላዠየሚሮጡ ሰዎች እáŒáˆ«á‰¸á‹ በሚያáˆáበት ሰዓት ሚዛናቸዠእኩሠስለማá‹áˆ†áŠ• ወገብ ላዠጫና á‹áˆáŒ ራáˆá¢
ሰá‹áŠá‰µ ሳá‹áˆˆáˆá‹µ በአንድ ጊዜ ከባድ የአካሠእንቅስቃሴ መስራትᡠአáˆáŠ• አáˆáŠ• በወጣቶች ዘንድ አካላዊ እንቅስቃሴ ማድረጠእየተለመደ መጥቷáˆá¢ የሚሰሯቸዠእንቅስቃሴዎችንሠዩቲዩብ በማየት የሚመáˆáŒ¡áˆ አሉá¢
á‹áˆ… ብቻሠሳá‹áˆ†áŠ• ስá–áˆá‰±áŠ• ለáˆáŠ• ዓላማ እንደሚሰሩ የማያá‹á‰ በáˆáŠ«á‰¶á‰½ ናቸá‹á¢ በዚህ ሳቢያ ተጎድተዠወደ áŠáˆŠáŠ’ካቸዠየሚመጡ ወጣቶች መኖራቸá‹áŠ• ዶ/ሠቴዎድሮስ á‹áŠ“ገራሉá¢
"ችáŒáˆ© አካላዊ እንቅስቃሴ ከማድረጠየተከሰተ ሳá‹áˆ†áŠ• ሰá‹áŠá‰µ ሳá‹áˆˆáˆ›áˆ˜á‹µ ከባድ የአካሠእንቅስቃሴ መስራት áŠá‹" á‹áˆ‹áˆ‰á¢
"ጂáˆáŠ“ዚየሠá‹áˆµáŒ¥ ለአሰáˆáŒ£áŠ ጉáˆáˆ» መስጠት የተለመደ ሆኗáˆ" የሚሉት ዶ/ሠቴዎድሮስ አንዳንድ አሰáˆáŒ£áŠžá‰½ ጉáˆáˆ»á‹‹áŠ• ለማáŒáŠ˜á‰µ ደንበኞቻቸዠየሚáˆáˆáŒ‰á‰µ የሰá‹áŠá‰µ ለá‹áŒ¥ ላዠቶሎ ማድረስ ላዠብቻ ትኩረት እንደሚያደáˆáŒ‰ á‹áŠ“ገራሉᢠአሰáˆáŒ£áŠžá‰¹ ስለስá–áˆá‰³á‹Š እንቅስቃሴዠእንጂ ስለጤና እá‹á‰€á‰µ ላá‹áŠ–ራቸá‹áˆ á‹á‰½áˆ‹áˆá¢
አንዳንድ ሰáˆáŒ£áŠžá‰½áˆ በአንድ ጊዜ በሰá‹áŠá‰³á‰¸á‹ ላዠየሚáˆáˆáŒ‰á‰µ ለá‹áŒ¥ እንዲመጣ ባáˆá‰°áŒˆá‰£ መáˆáŠ© ከáˆáŠ በላዠየሆአአካላዊ እንቅስቃሴ á‹«á‹°áˆáŒ‹áˆ‰á¢
ዶ/ሠቴዎድሮስ á‹áˆ…ንን ሲገáˆáŒ¹á‰µ "áˆáŠ•áˆ የአካሠብቃት እንቅስቃሴ አድáˆáŒŽ የማያá‹á‰… ሰዠቅዳሜ እና እáˆá‹µ ጂáˆáŠ“ዚየሠገብቶ አገሠá‹á‹«á‹áˆáŠ እንደ ማለት áŠá‹" á‹áˆ‹áˆ‰á¢
ዲስአመንሸራተትᡠየዲስአመንሽራተት ስሙ ለብዙዎቻችን ጆሮ እንáŒá‹³ አá‹á‹°áˆˆáˆá¢
ዶ/ሠቴዎድሮስሠየዲስአመንሸራተት ያለ ስሙ ብዙ ስሠየተሰጠዠበሽታ áŠá‹ á‹áˆ‹áˆ‰á¢
ዶ/ሠቴዎድሮስ እንደሚሉት የዲስአችáŒáˆ ተብለዠወደ áŠáˆŠáŠ’ካቸዠከሚመጡት 100 ሰዎች á‹áˆµáŒ¥ 50 በመቶ የሚሆኑት ችáŒáˆ«á‰¸á‹ ሌላ áŠá‹á¢